Paslanmaz Çelik Nedir?

Paslanmaz çelikler, bileşimlerinde en az %11 krom içeren bir çelik ailesidir. Bu çeliklerin yüksek korozyon dayanımını sağlayan asıl unsur; yüzeye kuvvetle tutunmuş, yoğun, sünek, çok ince ve saydam bir oksit tabakasının varlığıdır. Çok ince olan bu amorf tabaka sayesinde paslanmaz çelikler, kimyasal reaksiyonlarda pasif davranarak korozyona karşı dayanım kazanırlar. Söz konusu oksit tabakası, oksijen bulunan ortamlarda oluşur ve dış etkilerle (kesme, aşınma, talaşlı imalat, vb.) bozulsa dahi kendini onararak eski özelliğine tekrar kavuşur.

Genel olarak paslanmaz çelikler beş ana grupta toplanmaktadır :
- Ferritik,
- Martenzitik,
- Ostenitik,
- Ferritik-Ostenitik (Dubleks),
- Çökeltme sertleşmesi uygulanabilen alaşımlar.

Bu grupların en yaygın olarak kullanılanları şüphesiz ostenitik ve ferritik paslanmaz çeliklerdir. Ferritik paslanmaz çelikler düşük karbonlu olup %12-18 krom içerirken ostenitik paslanmaz çelikler temel olarak %18 krom ve %8 nikel içerirler. Ferritik paslanmaz çelikler alaşımında nikel içermediğinden mıknatıslanabilir. Toplam paslanmaz çelik üretiminin kompozisyonu incelendiğinde, ostenitik paslanmaz çeliklerin üretimde %70 ile en çok kullanılan paslanmaz çelik olduğu görülmektedir.

Östenitik;
(201- 301- 304- 304L-304LN- 309- 309S- 310- 310S- 316-316L- 316LN- 316Tİ- 321)
Östenitik paslanmaz çeliklerin başlangıç östenik safhası vardır. ( yüzey kübik kristallerle merkezlenir) Bu alaşımlar krom ve nikel ihtiva eder, (bazen manganez ve nitrojen ihtiva eder) 302 tipi demir bileşimi ,% 18 civarında krom ve% 8 nikel ile yapılandırılmıştır.Östenitik paslanmaz çelik ısı yolu ile sertleştirilir. En tanınan paslanmaz çelik tipi 304’tür.
304 paslanmaz çelik oluşumu %18-20 krom ve %8-10 nikel ihtiva eden Östenitik paslanmaz çelikdir.

Ferritik;
(409- 430- 430Tİ-434-439)
Ferritik paslanmaz çelik temel safhasında (kübik kristal merkezli) demir ve krom içerir. Genelde nikel içermeyip yüksek krom içeren (%10,5 ile %30 arasında), molibden, titanyum vanadyum gibi karbür yapıcı ve ferritik yapıyı istikrarlı kılan alaşım elementleri içeren bir paslanmaz çelik gurubudur.

 Martensitik ;
(410- 420- 440A- 440C)
Martensitik paslanmaz çeliğin 410 tipi, %12 krom ve %0,12 karbon bileşimiyle meydana gelir. Bu paslanmaz çelikler sertleştirilebilir. Martensitik çeliğe büyük sertlik verir fakat dayanıklılığı azaltır ve kırlgan olur. pek az çelik tümüyle sert hale gelir, bunların farklı dereceleri vardır, örneğin; Çökelme Sertleşmeli paslanmaz Çelikler, Dubleks paslanmaz Çelikler, dökme çeliklerdir. paslanmaz çelik yüzeyler ve dokular çok çeşitli ve üretilen olabilir renkleri geniş bir spektrum üzerinde renkli olabilir.